Rogerio Lobato Fiar Aan, La Lakon Konfiansa Husi Povu

Suara Timor Lorosae

DÍLI - Krize 2006 sei la taka dalan ba povu atu hili Kandidatu Prezidenti Republika (Kanpres) periodu 2012-2017, Rogerio Tiago Lobato. Eis Ministru Interior nee fiar aan katak povu sei hili nia iha eleisaun prezidensial tinan nee.

“Hau fiar katak, povu sei hili hau tanba iha fatin nebee deit mak hau ba, hau sempre esplika situasaun sira nee ba sira kona ba buat nebee mak akontese. Sira dehan afinal buat nee hanesan nee,” dehan Rogerio ba jornalista sira iha Sala Redasaun STL, Surikmas-Dili, Sesta (24/02).

Relasiona ho krize 2006, Kanpres Independente nee senti tristi tanba umiliasaun boot ida ba nia no ema kondena nia laiha razaun.

“Hau koalia ba ema hirak nebee hau hasoru no hau esplika buat sira nee i sira komprende, hau senti tristi tanba umiliasaun boot ida ba hau. Ema kondena hau laiha razaun, hau defende governu ida ke demokratika eleitu, governu Fretilin nian la sai husi palku. Demokratikamente eleitu i tuir lei aplikadu Indonesia nian dehan, governu kuandu iha susar laran, nia bele uza ida nee lei aplikavel ida nee lei indonesia nia mak ita sei aplika iha Timor, mais sira kondena hau nafatin," katak Rogerio.

Nia dehan, iha Timor, lei mak boot liu. Needuni ema hotu tenki hakruuk ba lei, maibe ema balun sei hanoin katak, sira mak boot liu lei.

“Hau hatudu pelumenus hau nia hahalok nee katak, iha Timor ba hau lei mak iha leten i hau hakruuk ba lei, nee mak hau la aseita desizaun juis nian i hau aseita tanba ita koalia nafatin deit dehan lei mak boot liu, maibe ema balun sei hanoin katak, sira mak boot liu lei. Agora, problema oinsa mos ba too kadeia i ita haree to'ok hanoin atu julga tan ministru balun. See sira tama duni kadeia, hau basa liman, see la tama bele dehan kong kali kong," informa Rogerio.

Rogerio mos haktuir, problema krize 2006 nee mosu hahu husi F-FDTL. Problema Lorosae nian mosu halo naksobu no kestaun ida nee daet fali ba iha Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL).

“Hau hakarak dehan ba ita boot sira katak, kuandu problema nee mosu primeiru iha Falintil-Forsa Defeza Timor Leste (F-FDTL), dehan problema Lorosae nian no kestaun ida nee daet fali ba iha Polisia Nasional Timor-Leste (PNTL)," katak Rogerio.

Nia esplika, depois mosu problema nee Falintil nian, hasai tiha ema 650 maibe nia istoria nee naruk, entaun forsa ida kee nia iha konsolidasaun makaas iha nia estrutura de komando, tanba nia mai husi 1975, no liu husi prosesu ida nebee difisil, entaun sira bele hanesan nee mos sira nia estrutura komando nee metin, maibe tanba buat nee daet ona ba iha PNTL, entaun sai oin seluk.

"Iha momentu nee, hau komesa tau ona komandante balun husi Baucau nian, hau tau iha Aileu atu dehan katak, polisia nee laos rejional no ema nebee deit tantu nia mai husi Baucau nia bele mai komando iha Aileu i tanba saida mak labele tanba nia Timor oan, buat nee komesa makaas liu iha polisia nia laran, entaun polisia naksobu," informa Rogerio.

Nia hatutan, ho nia prezensa ninia iha STL laos hakarak atu temi naran para atu fo kulpa ba ida ne'e no ba ida ne'eba tanba nudar Timor oan ida no laos hanesan kandidatu needuni nia tenki kuidadu ho buat ne'ebe nia dehan tanba lia fuan ne'e dala ruma halo ema barak mak senti la diak.

“Hau laos hakarak to'o mai iha ne'e atu temi naran para atu fo kulpa ba ida ne'e no ba ida ne'eba, purke hau hanesan Timor oan ida laos hanesan kandidatu, needuni hau tenki kuidadu ho buat ne'ebe hau dehan tanba liafuan ne'e dala ruma halo ema barak mak senti la diak," dehan Rogerio.

Nia hateten, kuandu buat sira ne'e mosu, polisia naksobu, problema Alfredo nian mosu tanba sira iha Falentil nia laran mos sira han malu, komandante ruma dehan katak loromonu la halo funu i se nia dehan duni entaun nee buat ida ke nunka bele dehan, tanba nia la koinese istoria.

“Funu ne'e ita hatene see mak mate uluk iha Batugade ne'e ita nia maluk ida husi Uatulari i hau mak testamunha Jose Menezes husi Afloicai, ema nee mai husi Uatulari ba mate iha Batugade, ne'e laos mate tanba Lorosae-Loromanou maibe nia ba tanba defende Timor. Hau ba hodi forsa oan ida husi Uatulari, Adelino Carvalho ho João Menezes nee, hau ba foti fos iha ne'eba i hahan see mak haruka mai Uatukarbao, Laga tanba iha momentu ne'e fatin rua ne'e mak produs hahan makaas liu," lembra Rogerio.

Rogerio mos konsidera katak krize 2006 nee iha jogadas politika needuni halo naksobu tiha institusaun rua nee.

“Buat sira ne'e iha jogadas politika needuni naksobu, i hau haruka Rai Los ba iha ne'eba, hau tenki haruka ema loromonu ba koalia ho sira loromonu, tanba see hau haruka ema lorosae mak ba entaun sira tiru malu iha leten ona, nee funu kedas. Hau dehan Rai Los o mak ba, ne'e hau arependidu tanba loloos hau bolu polisia sira husi fronteira mak mai, hau dehan o ba hau fo kilat, farda no ita bo'ot ba koalia ho Alfredo no sira seluk katak, lalika tun mai sunu Dili, neneik ita sei rezolve problema, maibe maluk sira ne'ebe haruka ba ne'e sira ba simu tiha osan barak entaun sira ba halo tiha buat sira ne'e oin seluk, dehan Rogerio Lobato fahe kilat, atu ba oho opozisaun sira, istoria mak naruk ida nee," tenik Rogerio. lia

PÁGINA GLOBAL TAMBÉM EM TÉTUM DURANTE O PERÍODO ELEITORAL